poznać majstra po narzędziach
niezbędnik ogrodnika 

Aby nasze ogrody były piękne, trzeba się - bądźmy szczerzy - sporo napracować. Praca ta będzie skuteczniejsza i wygodniejsza, jeżeli będziemy dysponowali odpowiednimi narzędziami. Zastanówmy się, które z nich powinny wchodzić w skład ogrodowego minimum i jakie warunki powinny spełniać.

Najczęściej stosowanym narzędziem jest szpadel - zwany też ciekawiej, po staropolsku - rydlem. Wśród różnego typu szpadli (gdański, drenarski, uniwersalny), nas interesuje ogrodniczy. Stosowany jest do przedzimowego przekopywania gruntu, przekopywania roślin na nawozy zielone, sadzenia i przesadzania. Można też przycinać nim krawędzie trawnika i przeładowywać materiały sypkie, wykorzystywane w ogrodzie.
Szpadel składa się z trzonka i blachownicy.
Trzonek (stylisko, styl) musi być wytrzymały, mocny. Jeżeli drewniany to z twardego drewna drzew liściastych (np. jesion), oczywiście bez sęków i innych skaz osłabiających wytrzymałość. Mocniejsze trzonki wykonywane są z metalu, najlepiej lekkiego np. z duraluminium. Czasami trzonki metalowe posiadają kształt tzw. łabędziej szyi. Wydaje się, że tak ukształtowany trzonek czyni przekopywanie gruntu nieco bardziej męczącym. Stosowana długość trzonka do szpadla ogrodniczego to 85-95 cm. Trzonki posiadają uchwyty w dwóch rodzajach. Jeden z nich ma kształt litery T, a drugi jest w formie kabłąka.
Blachownica powinna mieć zakończenie lekko szpiczaste, utwardzone przez hartowanie. Wymiary blachownic do celów ogrodniczych wynoszą: wysokość 29 cm i szerokość 20 cm. Do różnych zastosowań stosuje się też blachownice o innych wymiarach. Aby przekopywanie gruntu uczynić lżejszym, można stosować blachownice polerowane, co zmniejsza opór przemieszczania się ich w gruncie.
Ostrzenie wykonuje się jednostronnie, od strony skierowanej do pracującego. Wykonując tą czynność szlifierką, pamiętajmy aby  nie nagrzewać nadmiernie ostrza co prowadzi do rozhartowania metalu. Oba zalecenia dotyczą także innych narzędzi np. motyk.

W handlu znaleźć można szpadle o różnych wymiarach dla osób niższych, kobiet i młodzieży. Należy dobrać je do wysokości ogrodnika. Prawidłową wysokość sprawdzamy stawiając szpadel na ziemi tuż przy nodze. Powinien sięgać nam do pasa. Ciężar nie powinien być większy niż 2 kg.

Osoby, które lubią często przesadzać swoje rośliny, mogą sprawić sobie do tej czynności specjalny szpadel. Powinien on mieć trzonek, który wytrzyma obciążenia "wyważenia" rośliny z ziemi, po odcięciu korzeni. Może on być wykonany z rury stalowej przyspawanej do blachownicy. Zwiększona waga narzędzia nie będzie w takiej sytuacji bardzo istotna. Takie rozwiązanie problemu zaoszczędzi nam trochę wydatków i ułatwi wykopywanie.

Widły szerokozębne czasami nazywa się płaskozębnymi lub amerykańskimi. Służą do przekopywania gleby w innych okresach niż przed zimą i do np. przerabiania kompostu. Stosowane są też do wykopywania warzyw. Są narzędziem, które - z uwagi na mniejszy opór przy wbijaniu w ziemię - wymagają stosowania mniejszej siły w czasie przekopywania niż szpadel. Przekopywanie widłami nie powoduje cięcia rozłogów perzu, wprost przeciwnie, ułatwia wydobywanie ich z gleby. Niedawno powstało nowe narzędzie łączące widły amerykańskie ze szpadlem.  Zobacz tutaj.
Grabie służą do wyrównywania gleby po przekopaniu i przed sianiem nasion, do wygrabiania zanieczyszczeń z obrabianej ziemi, do mieszania gleby z nawozami. Stosuje się też do przykrywania wysianych nasion trawy, na urządzanych trawnikach. Taką czynność nazywa się hakowaniem. Polega to na narzucaniu podłoża na wierzch nasion, a nie - jak to czasami wykonuje się - na mieszaniu nasion z glebą. Stosowane są grabie różnej szerokości, z zębami zagiętymi lub prostymi. Te, bardziej szerokie, powinny mieć ramiona wzmocnione odciągami (prętami). Należy stosować grabie hartowane.
Grabie sprężynowe tzw. miotłograbie mogą być wykonane jako prostokątne lub wachlarzowe. Stosuje się je do zgrabiania opadłych liści, skoszonej trawy lub rozrzuconej ściółki. Mogą być wykonane z metalowej taśmy lub drutu, albo z tworzywa sztucznego. Niektóre konstrukcje pozwalają na regulowanie rozstawu prętów i te są szczególnie polecane.
Motyki i grace maja wiele zastosowań w ogrodzie. Można używać je do spulchniania ziemi, wykopywania plonów, rozbijania brył, obsypywania roślin, kopania dołków, w końcu - do niszczenia chwastów czyli pielenia. Najczęściej spotykane formy motyk to: sercówki, trójzębowe, lotaryńskie. Wśród grac można wyróżnić: haczkę, strzemię, strzemię wahadłowe, dwupałąkową. Nowością jest graca dwupałąkowa, tzw. rekin ogrodowy, charakteryzujący się zębami naciętymi wzdłuż ostrza.
Łopatka ogrodnicza to bardzo ważne narzędzie. Służy do sadzenia rozsady i przesadzania mniejszych roślin. Do podobnych czynności służą też widełki. Oba sprzęty są też niezwykle przydatne, gdy odwiedzą nas małe dzieci. Mając łopatkę, piasek znajdą sobie same. Prawdopodobnie, na naszej najpiękniejszej rabacie.
Kołek do sadzenia czyli pikownik stosuje się do sadzenia najmniejszych roślin, zwanego też pikowaniem. Stosowany na glebie mokrej i zwartej, nadmiernie ubija ścianki wykonywanego nim otworu co może opóźnić rozwój korzeni. Warto posiadać kilka pikowników różnej o różnej średnicy.
Konewka zwana bardziej swojsko polewaczką, to znane urządzenie do nawadniania roślin, oraz do nawożenia ich roztworem nawozów w wodzie. Dobre są polewaczki wykonane z blachy ocynkowanej o dnie owalnym. Takie, w stanie napełnionym, są bardziej "przyjazne" naszym nogom - nie obijają ich. Uchwyt powinien być długi, umożliwiający utrzymanie konewki zarówno pełnej jak i całkowicie przechylonej, bez pomocy drugiej ręki. Sitko powinno być odejmowane, co umożliwia łatwe podlewanie większych roślin. Powinno też posiadać duże otwory w celu przyspieszenia tej czynności. Aby uniknąć wypłukiwania roślin podczas podlewania, sitko obracamy w ten sposób aby jego otwory były skierowane ku górze. Tak wypływająca woda opada na rośliny pod własnym ciężarem, a nie pod ciśnieniem. Przeciwdziała to wypłukiwaniu nasion lub małych roślin.
Wąż do podlewania powinien być dobrej jakości, a to uzyskać możemy kupując węże firmowe. Stosowanie tanich węży łączy się z potrzebą częstej ich wymiany z uwagi na szybkie ujawnianie się wad jakimi są: rozklejanie  się warstw, spętlanie, utrata szczelności w miejscach częstych załamań. Warto posiadać węże wykonane w technologii przeciwdziałającej ich skręcaniu się. Osiąga się to poprzez specjalnego rodzaju oploty umieszczone między warstwami powłok. Takie wyroby opatrywane są symbolem NTS (NO TORSION SYSTEM).
W ogrodach stosuje się węże o przekrojach 1/2 lub 3/4 cala w zależności od ciśnienia wody w instalacji ogrodowej. Węże powinny być przechowywane po nawinięciu na różnego rodzaju zwijadła. Stosowane są one w formie nosideł, bębnów naściennych, wózków lub stojaków. Warto pamiętać o potrzebie zabezpieczenia  ich przed operacją słoneczną i mrozem.
Opryskiwacz służy do rozprowadzania roztworów środków ochrony roślin. Ma także zastosowanie do zraszania, oraz nawożenia dolistnego. Dla potrzeb ogrodowych możemy podzielić je na ręczne, naramienne i plecakowe. W/g sposobu uzyskiwania ciśnienia niezbędnego do pracy rozróżniamy także trzy grupy. W tych najmniejszych, dźwignia pompy wprawiana jest w ruch palcami ręki przez cały czas pracy. Druga grupa obejmuje spryskiwacze pompowane przed pracą i w przerwach między opryskiem. Wreszcie, w trzeciej grupie opryskiwaczy plecakowych, dźwignia pompy poruszana jest w ciągu całego czasu pracy. Obecnie wszystkie opryskiwacze wykonywane są z tworzywa sztucznego, lekko przejrzystego, co umożliwia określenie poziomu płynu. Ich pojemność powinna być dobrana w zależności od wielkości ogrodu. Czasami wystarczy 1,5 litra. Dla potrzeb ogrodów amatorskich najczęściej stosuje się spryskiwacze mieszczące ok. 5-6 litrów płynu. Niektórzy ogrodnicy amatorzy stosują dwa opryskiwacze. Jeden z nich przeznaczony jest wyłącznie do zwalczania chorób i szkodników, a drugi do  zwalaczania chemicznego chwastów. Pozwala to uniknąć strat w roślinach w wyniku złego wypłukania opryskiwaczy po stosowaniu środków niszczących rośliny. Czasami warto posiadać dodatkowe ukompletowanie jak: przedłużacz do lancy czy osłonę przed nadmiernym rozpryskiem cieczy.
Sekator służy nie tylko do przycinania gałęzi drzew i krzewów. Przydatny jest także do prac na rabatach bylinowych i do ścinania kwiatów. Składa się z uchwytu oraz części tnącej. Biorąc pod uwagę część tnącą, która składa się z ostrza i stalnicy, dzielimy sekatory na kowadłowe i dwuostrzowe. Urządzenia kowadłowe posiadają stalnicę płaską, często grubą i szeroką. Ten typ ma zastosowanie w sekatorach do cięcia kwiatów. Sekatory dwuostrzowe często posiadają stalnicę w kształcie dziobu papugi. Taki kształt zapobiega wysuwaniu się grubszych gałązek w czasie cięcia. Bywają też urządzenia w których naostrzone jest zarówno ostrze jak i stalnica. Taki wypadek ma zastosowanie w sekatorze do cięcia winorośli. Tutaj stalnica jest prosta, nożowa.

Jest wiele typów sekatorów mających różne przeznaczenie np.: drążkowy jednoręczny, dwuręczne nożyce do gałęzi z przedłużonymi uchwytami (także teleskopowe, regulowane), nożyce z wielokrotną przekładnią rolkową do mocowania na tyczkach, sekator z przekładnią zmniejszającą wysiłek przy cięciu, sekator teleskopowy do roślin wodnych, sekator ze sprężynami utrzymującymi odcięty kwiat, nożyce do żywopłotu o pofalowanych ostrzach.
W każdym przypadku należy pamiętać, że dobre narzędzie to takie, które tnie łodygę lub gałąź, bez miażdżenia i rozdzierania miejsca cięcia.
Taczka przydatna jest w ogrodzie do przemieszczania kompostu, ściółki i innych materiałów. Dla potrzeb ogrodu stosujemy taczki ze skrzynią wielkości 60 do 120 litrów. Konstrukcja jej powinna być lekka, zawieszona na kole pneumatycznym. Dobrze jest gdy skrzynia ładunkowa ma opływowe kształty co czasami chroni ogrodnika przed poranieniem, a rośliny przed zniszczeniem. Wskazane jest aby materiał z którego wykonano skrzynię był nierdzewny lub dobrze zabezpieczony antykorozyjnie.
Arfa to rodzaj sita. Może być przydatna do przesiewania podłoża lub kompostu. Wykonana jest z siatki o dużych oczkach, rozpiętej na sztywnej ramie. Wielkość zatrzymywanych cząstek można regulować przez odpowiednie nachylenie arfy. Czasami stosuje się także małe sita o oczkach odpowiednio mniejszych. Służą one do przyrządzania podłoży w czasie wysiewania nasion w skrzynkach.
Kosiarka ma zastosowanie w ogrodach w których założony jest trawnik. Nieco informacji na jej temat znajdziesz tutaj.
Osoby pracujące w ogrodzie powinny stosować przynajmniej w minimalnym zakresie środki ochrony osobistej. Najważniejsze z nich to zabezpieczenie rąk wygodnymi rękawicami i ochrona głowy czapką z dużym rondem lub daszkiem. Jeżeli lubimy pracować klęcząc na kolanach to należy stosować przypinane ochraniacze lub specjalny, gumowy podkład.
Na zakończenie jeszcze jedno, kto wie czy nie najważniejsze narzędzie. Chodzi o różowe okulary. Bez pozytywnego odbierania otoczenia, każda praca będzie nieprzyjemna i mało satysfakcjonująca.
Praca, która nie satysfakcjonuje ogrodnika - jest dla ogrodu szkodliwa!

     powrót