bieluń

Datura (syn. Brugmansia)

opis rośliny: silnie rosnąca, dorasta w zależności od odmiany od 2  do 4-5m, a nawet kilkunastu metrów wysokości (obejrzyj).  Kwiaty w formie trąb (długości do 30 i średnicy 15 cm) zwisających, (rośliny nazywa się wtedy Trąbami Anielskimi) lub wzniesionych "ku niebu" (w tym przypadku, czasami, nazywa się je Trąbami Diabelskimi). W rodzaju bieluń występują gatunki jednoroczne (zielne), krzaczaste, wydające nasiona (te, na zachodzie nazywa się "daturami") i gatunki "drzewiaste" (wyjątkowo zawiązujące nasiona) zwane brugmansjami.
występowanie: ozdobne gatunki - tropikalne rejony Ameryki Południowej, Azji Południowej i Afryki.
okres kwitnienia: jeżeli w okresie zimowania nie jest przycinana, kwitnie przez całe lato do przymrozków, wykazując przy tym okresy kwitnienia szczególnie obfitego.
stanowisko: słoneczne i lekko zacienione, osłonięte od wiatru. Nadmierne nasłonecznienie może skrócić okres kwitnięcia poszczególnych kwiatów. 
podłoże: o dużej pojemności wodnej (z dodatkiem gliny), bardzo żyzne, próchniczne. Wskazane jest, aby było lekko kwaśne (5,5-6,5 pH).
podlewanie: obfite, czasami dwukrotne lub trzykrotne w ciągu dnia. Dłuższy brak wody może powodować zrzucanie zawiązków kwiatowych, a niektóre liście nie odzyskają już turgoru. 
nawożenie: w okresie rozwoju - intensywne. Dobrze jest zasilać roślinę nawozem wieloskładnikowym do roślin liściastych (taki ze zwiększoną ilością azotu). Dobrze reaguje na nawozy typu Azofoska w ilości 1 łyżeczki do herbaty na 5-10 l podłoża, raz w tygodniu. 
pielęgnowanie: w okresie lata roślin nie należy przetrzymywać w mieszkaniu. Można wysadzać je do gruntu, zarówno z doniczką jak i bez. Niektórzy, w takim przypadku stosują kosz plastykowy. Dobrze prezentują się na tarasach i balkonach. 
szkodniki i choroby: żółknięcie liści i opadanie związków kwiatowych, może być spowodowane niedoborem składników pokarmowych i wilgoci w podłożu. Roślina, nierzadko, może być opanowywana przez mszyce i przędziorki, co stwierdzimy oglądając spodnią stronę liści. Na małych egzemplarzach roślin, szkodniki możemy usuwać mechanicznie, szczotką lub pędzlem. Można też zastosować przemywanie wodą z dodatkiem środka do mycia naczyń.  Duże rośliny opryskujemy środkami chemicznymi np. Danitol, Karate, Torque, Decis.
zimowanie: można prowadzić w pomieszczeniach jasnych lub w ciemnych piwnicach. W pierwszym przypadku, rośliny przycinamy w tylko w niewielkim stopniu lub wcale, kierując się potrzebą zmniejszenia wielkości rośliny lub uformowania korony. W zależności od temperatury pomieszczenia (najlepiej do 10ºC), roślinę podlewamy, a także co kilka tygodni nawozimy. Jeżeli nie dysponujemy jasnym pomieszczeniem, roślinę możemy zimować w ciemnej, ale chłodnej (temp. 5-8ºC) piwnicy. W takim razie, przycinamy ją mocno, pozostawiając główny pęd (pędy) wraz z rozgałęzieniami, pozbawiając ją wszystkich liści. Pamiętajmy przy tym, że od ilości rozgałęzień zależna jest obfitość przyszłorocznego kwitnienia. Jeżeli roślina rosła w gruncie bez doniczki to bryłę korzeniową obwiązujemy folią. Co jakiś czas kontrolujemy stan wilgotności bryły korzeniowej podlewając ją, w razie konieczności, w sposób bardzo umiarkowany.  W razie pojawienia się oznak wzrostu rośliny (nowe pędy) lub w marcu, kwietniu (w razie potrzeby nawet wcześniej), przenosimy ją do jasnego pomieszczenia (temp. ok. 15ºC) i rozpoczynamy podlewanie i nawożenie. W tym czasie przeprowadzamy cięcie pielęgnacyjne polegające na usunięciu suchych, a także zbędnych, krzyżujących się gałęzi. Możemy także, w tym czasie, zmniejszyć bryłę korzeniową, wykorzystując tak powstałą przestrzeń na dosypanie świeżego podłoża. Na zewnątrz wystawiamy roślinę po minięciu mrozów, w dzień pochmurny, chroniąc przed przymrozkami.
rozmnażanie: W przypadku posiadania nasion, możemy rozmnażać przez siew, najlepiej w lutym, w temperaturze ok. 25ºC. Odmiany nie wydające nasion możemy rozmnażać wyłącznie przez ukorzenianie sadzonek zielnych, co daje bardzo dobre rezultaty.
zastosowanie: jako rośliny tarasowe prowadzone w donicach. W lecie, mogą rosnąć w ogrodzie, w gruncie. 
inne informacje: Poszczególne części rośliny są trujące. Nie zagrażają one, jednak, naszemu zdrowiu tak długo jak nie zamierzamy ich jeść. Nie szkodzą przez dotyk. Przesadą jest zakładanie rękawiczek do jej pielęgnacji - jak proponują niektórzy.  Roślina zawiera: atropinę, hioscyjaminę i skopolaminę. Dolegliwości spowodowane jej spożyciem przejawiają się nudnościami i halucynacjami.
gatunki, odmiany: w kraju, w naturalnym środowisku, spotyka się gatunek D. stramonium - bieluń dziędzierzawa. Jest to roślina jednoroczna zawiązująca nasiona w owocach przypominających owoce  kasztanowca. Znane są także odmiany ozdobne tego gatunku np: D. inermis - posiada torebki nasienne bez kolców. 
Inne gatunki ozdobne:
D. arborea (syn D. cornigera) - bieluń drzewiasty. Liście, szczególnie młode, posiadają duże ząbki, Odmiana  "Grand Marnier" kwitnie żółto.
D. aurea - bieluń złocisty, rośnie najsilniej i odznacza się dużymi liśćmi. Kwiaty białe lub morelowe.
D. x candida "Plena" - bieluń biały, posiada liście owalne, całobrzegie, lekko omszone. Kwiaty zwisające, białe. Odmiana "Ocre" - brzoskwiniowe. 
D. x flava - bieluń żółty, odm. "Mobisu" rośnie słabo, a w okresie wysokich temperatur wymaga umieszczenia w półcieniu. Kolor kwiatów łososiowopomarańczowy.
D. fastuosa - gatunek zielny (jednoroczny), dorasta do 90 cm. Kwiaty fioletowe na zewnątrz a białe w środku. Odmiana "Alba" ma kwiaty białe a u var. Dubia torebki nasienne pozbawione są kolców. 
D. metel - bieluń surmikwiat, gatunek zielny (jednoroczny) rozmnażany z nasion. Kwiaty białe, skierowane do góry. Wyhodowano także odmiany o kwiatach z podwójnym i potrójnym kielichem, w kolorze czerwonym, niebieskim i żółtym. Odmiana "Cornucopaea" ma kwiaty o podwójnym kielichu w kolorze niebieskim (patrz zdjęcie poniżej). Roślinom tym przedłużamy żywot niedopuszczając do zawiązania nasion.
D. sanguinea (syn. D. rosei, D. bicolor)- bieluń krwistoczerwony, posiada liście klapowane, zwłaszcza młode. Kwiaty nieco mniejsze, wąskotrąbkowe, dwukolorowe, czerwone z żółtym środkiem, bez zapachu, zwisające w dół.
D. suaveolens - bieluń aromatyczny, ma kwiaty pachnące, białe, długości ok. 30 cm, zwisające ukośnie. Kwiaty jej odmiany "Goldtraum" maja kolor łososioworóżowy, a we wczesnym stadium zielonożółte. Tą odmianę lepiej ustawić w półcieniu.

           powrót