POCZĄTEK

OGRODY

ROZMNAŻANIE
PÓŁZDREWNIAŁE

GALERIA

AUTOR

LINKI

Kallus - tkanka miękiszowa tworząca się w miejscu zranienia rośliny. Jej pojawienie się poprzedza i dobrze rokuje wzrostowi  korzeni. Nadmiernie rozwinięta, utrudnia ukorzenienie się rośliny. Występuje w różnym nasileniu lub wcale w zależności od gatunku i warunków ukorzeniania.
 

Sposób przycięcia sadzonki półzdrewniałej.


 

 

rozmnażanie roślin

z sadzonek półzdrewniałych (asymilujących)

Pobieranie sadzonek liściastych.
Sadzonki do tego sposobu rozmnażania pobieramy z pędów tegorocznych. Nie jest to jednak ścisłą regułą. Okres pobierania określa się często na podstawie sztywności pędu z którego mają być wykonane sadzonki. W niektórych przypadkach ustala się to przez próbę przełamywania pędu. Dobra sadzonka powinna łatwo przełamywać się. Nadmiernie elastyczna, która zgina się pod kątem ostrym a nie pęka,  nie będzie odpowiednia. To także nie jest regułą. U wielu roślin, precyzyjne określenie terminu sadzonkowania nie jest istotne. Ogólnie można przyjąć, że najlepszymi miesiącami do rozmnażania z sadzonek półzdrewniałych jest miesiąc czerwiec i lipiec. Sadzonki tnie się długość od 2 do 4 międzywęźli. Górne cięcie wykonujemy nad a dolne pod węzłem. U roślin z pustymi przestrzeniami w pędzie, cięcie wykonujemy "przez węzeł".

Pobieranie sadzonek iglastych.
Pomimo określanych przez różnych autorów, terminów sadzonkowania iglastych, można w zasadzie sadzonkować je w dowolnym czasie. Warto jednak znać pewne doświadczenia i poglądy na ten temat. Np. świerki karłowate sadzonkuje się przed pękaniem pąków, odcinając sadzonki na granicy przyrostu rocznego. Cisy ponoć lepiej ukorzeniają się z sadzonek ciętych po pierwszych mrozach.
Materiał na sadzonki pozyskujemy na kilka sposobów, ważne jednak jest aby kolor dolnej jej części, wskazywał na przynajmniej rozpoczynający się proces drewnienia.   Czasami zalecane jest pobieranie sadzonek z tzw. piętką. Ważne jest to wtedy, gdy pozyskujemy na sadzonki pędy nie zdrewniałe, osadzone na pędzie półzdrewniałym. W takim wypadku warto wygładzić piętkę i skrócić tzw. języczek. Bez piętki, sadzonki ukorzeniają się równie dobrze.
Wielkość sadzonek może być różna. Zależy ona przede wszystkim od przyrostów roślin matecznych ale także od ilości materiału na sadzonki. Można przyjąć za dobre, sadzonki wielkości 5-10 cm. Czasami odcinki np. dwucentymetrowe są lepsze od kilkunastocentymetrowych. Te ostatnie trudno utrzymują się w podłożu i lepiej je skracać od góry.. Pobierając materiał z roślin matecznych, warto uwydatniać charakterystyczny pokrój rośliny. Czasami więc, trzeba kierować się nie przydatnością poszczególnych części rośliny lecz wycinać te pędy które są roślinie "zbędne".

Przygotowanie sadzonek.
Materiał na sadzonki pozyskuje się, gdy liście (igły) rośliny nie są mokre, najlepiej w godzinach dopołudniowych. Pędy po odcięciu, do czasu sadzonkowania utrzymuje się w cieniu, chroniąc prze utratą wody. Sadzonki tnie się ostrym nożem. Można też ciąć odpowiednimi sekatorami które nie miażdżą pędu. Elastyczny wierzchołek pędu należy odrzucić.
Od dołu sadzonki, usuwamy liście na taką wysokość aby nie dotykały do podłoża. Gdy sadzonka posiada dużo liści, częściowo je usuwamy. Duże, skracamy w zależności od ich wielkości. Tak przygotowane sadzonki hormonizujemy zanurzając w ukorzeniaczu a następnie umieszczamy w podłożu. Jeżeli powierzchnię podłoża pokryjemy warstwą piasku o grubości ok. 0,5 cm to utrudnimy rozwój glonów i innych porostów.
Głębokość sadzenia nie powinna być zbyt duża. Może to utrudniać dostęp tlenu do korzeni. Posadzenie zbyt płytkie, spowoduje przewracanie się sadzonki w czasie podlewania lub innych czynności pielęgnacyjnych. Sadzonki między sobą nie powinny dotykać się liśćmi. Może to doprowadzić do ich zagniwania.

Pielęgnowanie sadzonek.

  • Woda. Podstawowym wymogiem zapewniającym ukorzenienie się sadzonki jest przeciwdziałanie odwodnieniu. Zapobiegamy temu przez zwilżanie powierzchni liści. Przy większej ilości ukorzenianych sadzonek (tunele, szklarenki) możemy zainstalować automatycznie sterowane zamgławianie. Polega ono na rozpylaniu za pomocą specjalnych dysz, wody doprowadzonej z wodociągu,  przewodami na których zamontowany jest mechanizm dozujący. W zależności od warunków, może on np. podawać wodę na okres 10 sekund co 30 minut. Zabieg taki przeprowadzać możemy także ręcznie. Za pomocą opryskiwaczy różnej wielkości, pokrywamy powierzchnię liści, równomierną warstwą wody w ilości nie powodującej jej skapywanie do podłoża. Opryskiwanie ręczne można prowadzić z częstotliwością 3 razy na dobę i uzależnione jest m.in. od temperatury i paraizolacji mnożarki.
    W związku z długim czasem ukorzeniania roślin iglastych, musimy zapobiegać zalaniu podłoża. Niewłaściwy skład podłoża i nadmierna ilość wody może doprowadzić do niekorzystnej sytuacji tlenowej co doprowadza do zniszczenia już powstałych korzeni.
    Możemy też przeciwdziałać odwodnieniu sadzonek przez zminimalizowanie strat pary wodnej unoszącej się z wilgotnego podłoża. Do odizolowania sadzonek w mnożarce od otoczenia, możemy używać folii polietylenowej. Nie przepuszcza ona pary wodnej przy jednoczesnej dobrej wymianie gazowej. Rośliny możemy nakrywać także szkłem. W obu wypadkach należy przeciwdziałać skapywaniu kondensatu pary na sadzonki.
  • Światło. Zarówno szkło jak i folia zapewniają dostęp światła do ukorzenianych roślin. Jest to drugi ważny czynnik bez którego nie jest możliwe ukorzenianie. Zbyt słabe oświetlenie sadzonek w okresie budowy kallusa i korzeni prowadzi do niepowodzeń w rozmnażaniu. Nadmierna ilość światła (bezpośrednie promieniowanie słoneczne) może jednak nadmiernie podnosić temperaturę w mnożarce. Przeciwdziała temu cieniowanie w okresie największej operacji słonecznej.
  • Temperatura. Optymalną temperaturą do ukorzeniania sadzonek liściastych jest 27 st.C. Nie powinna być ona wyższa niż 30 a niższa niż 20 st.C. Powyżej i poniżej tych temperatur proces budowy nowej tkanki jest praktycznie zatrzymany. Czasami (szczególnie gdy ukorzenianie przeprowadzane jest w innym okresie niż lato) stosuje się ogrzewanie podłoża. Za wygodne, wydaje się, stosowanie ogrzewania za pomocą elektrycznych kabli oporowych sterowanych termostatem. W przypadku nadmiernie wysokich temperatur, można stosować wspomniane już cieniowanie a także chłodzenie powierzchni mnożarki (inspekty, tunele, szklarnie) wodą np. z instalacji zamgławiającej.
    Przy ukorzenianiu roślin iglastych, tak wysokie temperatury nie są potrzebne. Wiosną, w okresie ukorzeniania, najodpowiedniejsza jest temperatura 16-18 st.C. Posadzonkowane rośliny, do czasu ukorzenienia przetrzymywane są w nie ogrzewanych tunelach, szklarniach i inspektach a czasami nawet zimują w ciemnych szopach.
  • Dokarmianie. W każdym przypadku a szczególnie gdy stosuje się z dużą częstotliwością nawilżanie roślin , warto prowadzić dokarmianie dolistne. Używa się do tego nawozów z zawartością mikroelementów, całkowicie rozpuszczalnych w wodzie. Zabieg przeprowadzać można co dwa tygodnie, stosując różne nawozy przemiennie.
  • Choroby. Zapobiegawczo lub w przypadku zauważenia ognisk chorobowych, należy stosować opryskiwanie roślin preparatami przeciwgrzybowymi. Do tych celów możemy wykorzystywać naprzemian np. Euparen, Benlate, Dithane, Kaptan lub inne preparaty o takim działaniu. Rośliny porażone usuwamy natychmiast po zauważeniu.

Wysadzanie sadzonek ukorzenionych.
Sadzonki roślin liściastych ukorzeniają się w zależności od warunków w czasie kilku tygodni. Ukorzenianie iglastych trwa znacznie dłużej bo kilka miesięcy a niekiedy nawet kilka sezonów. Pojawienie się korzeni stwierdzamy przez delikatne "wyrywanie" sadzonki. Nie ukorzeniona, łatwo wychodzi z podłoża. Niewielki opór stawiany przez sadzonkę świadczy o pojawieniu się korzeni.  Nie należy nadmiernie spieszyć się z przesadzaniem sadzonki ukorzenionej. Korzenie w pierwszym okresie, w zależności od gatunku, są grubsze, białe ale sztywne i kruche. Łatwo uszkodzić je podczas wyjmowania sadzonki z podłoża a szczególnie podczas sadzenia jej do pojemnika lub gruntu. Przesadzonym roślinom zapewniamy cień i wilgotną atmosferę.  
Sadzonki które nie mają jeszcze korzeni, sprawdzamy czy są  zdrowe. Dolna ich część powinna być jasna, żywa bez nadmiernie rozwiniętego kallusa. W razie potrzeby większość kallusa usuwamy a sadzonkę powtórnie umieszczamy w podłożu.

Rośliny które można rozmnażać z sadzonek półzdrewniałych.

nazwa polska

w/g Bartelsa

w/g Hrunkiewicza

w/g Terpińskiego

nazwa botaniczna

aktynidia

VI

 

VI

Actinidia

berberys gruczołkowaty

IX-X

I-II

VIII-IX

Berberis verruculosa

berberys

VII-VIII  

VII

Berberis

berberys Thunberga purpurowy niski

   

VII

Berberis Thunbergii Atropurpurea Nana

bluszcz pospolity

III-XII

   

Hedera helix

brzoza Younga

VI-VII

 

VII

Betula pendula Youngii

budleja dawida

VII-VIII, III-IV

 

VII

Buddleja davidii

bukszpan

VIII-IX

 

VIII-XII

Buxus

choina

IX-XII

 

X

Tsuga

cis

IX-I

 

IX-III

Taxus

cyprysik

IX-XII  

X-III

Chamaecyparis

dereń biały

VIII-IX

IV

VII

Cornus alba

dziurawiec

VI-X

   

Hypericum

forsycja niskie

   

VI

Forsythia

forsycja

VII-VIII

 

III-IV

Forsythia

hebe

VII-IX, II-III

   

Hebe

hortensja

VI-VIII

 

VII

Hydrangea

hortensja ogrodowa

V-X

 

VII

Hydrangea macrophylla

hortensja pnąca

VII

 

VII

Hydrangea petiolaris

irga

VII-VIII

   

Cotnoneaster

irga Dammera

V-XI

   

Cotoneaster dammeri

irga pozioma

 

IX

VII-VIII

Cotoneaster horizontalis

jabłoń

 

III-IV

 

Malus

jałowiec chiński

   

IX-III

Juniperus chinensis

jałowiec łuskowaty

   

VIII-IX

Juniperus squamata

jałowiec pospolity

   

IX-III

Juniperus communis

jałowiec poziomy

   

VIII-IX,III

Juniperus horizontalis

jałowiec rozesłany

   

IX-III

Juniperus procumbens

jałowiec sabiński

   

IX-III

Juniperus sabina

jałowiec sabiński tamaryszkowaty

   

IX-X

Juniperus sabina tamariscifolia

jałowiec

IX-XI

   

Juniperus

jałowiec wirginijski

   

VIII-IX

Juniperus virginiana

jaśmin nagokwiatowy

VII-VIII

   

Jasminum nudiflorum

jaśminowiec

VII-VIII

 

VII

Philadelphus

jodła balsamiczna karłowa

IX-X, III-IV

   

Abies balsamea Nana

kalina

 

IX

 

Viburnum plicatum

kalina koralowa

   

VII

Viburnum opulus

kalina pstrolistna

VII-IX

   

Viburnum

klon palmowy

VI-VII

VI-VII

VI

Acer palmatum

kokornak wielkolistny

VII-VIII

   

Aristolochia macrophylla (durior)

krzewuszka cudowna

VII-VIII

VII

VII

Weigelia florida

ligustr pospolity

VII-IX

   

Ligustrum vulgare

ligustr tępolistny Regala

   

IX

Ligustrum obtusifolium regelianum

ligustr

 

IX

 

Ligustrum ovalifolium

lilak

 

V-VI

V-VI

Syringa sp.

matasekwoja

VI-VII, II-III

 

VII

Matasequoia

migdałek trójklapowy

VI-VII

V

V,VI

Amagdylus triloba

oczar japoński

   

V,VI

Hamamelis japonica

oczar virginijski

 

VIII

 

Hamamelis virginiana

ognik szkarłatny

 

IX-X

VII-VIII

Pyracantha coccinea

oliwnik

 

VIII

 

Elaeagnus

ostrokrzew kolczasty

VIII-XI, II-III

VII-VIII

 

Ilex aquifolium

perukowiec podolski

V-VI

VI

 

Cotinus coggygria

pieris

IX

   

Pieris sp.

pięciornik krzewiasty

VII-IX

 

VII

Potentilla fruticosa

pigwowiec japoński

VII-VIII

 

VII

Chaenomeles japonica

porzeczka alpejska

VI-VII

 

VI-VII

Ribes alpinum

porzeczka krwista

 

II

III-IV, VI-VII

Ribes sanguineum

porzeczka złota

VI-VII

   

Ribes aureum

powojnik górski

VII-IX

IX-X

 

Clematis montana

powojnik Jackmana

VI

IV-X

VI

Clematis jackmanii

pustokrężnik

VI-VII

   

Holodiscus

różanecznik

VIII-IX

 

X-XI

Rhododendrum

runianka japońska

VII-IX

   

Pahysandra terminalis

słodlin japoński, glicynia

VII-VIII

   

Wisteria floribunda

suchodrzew chiński

VII-VIII

   

Lonicera pileata

szczodrzeniec

VIII-IX, III-IV

 

VIII-IX

Cytisus

szydlica japońska

IX

   

Criptomeria japonica

śnieguliczka

VII-X

 

III

Symphoricarpos

świerk biały stożkowy

VI-VII

 

III

Picea glauca Conica

świerk posppolity, karłowe

VI-VII

 

VIII-IX

Picea abies

tamaryszek drobnokwiatowy

   

III-IV

Tamarix parviflora

tawuła (silnie rosnace)

V-VII

VI-VIII

V-VI

Spirea

tawuła japońska

   

VII

Spirea japonica

trzmielina Fortunyego

VI-XI

 

VII

Euonymus fortunei

trzmielina Fortunyego Vegetus

 

VI

 

Euonymus fortunei Vegetus

wawrzynek główkowaty

VIII-IX

IX

VIII-IX

Daphne cneorum

wiciokrzew

   

III,VII

Lonicera

wierzba niskie

VII-VIII

   

Salix

winobluszcz

   

III,VI

Parthenocisus

winorośl pachnąca

   

III-IV

Vitis riparia

wrzos

VII-VIII

 

VIII

Calluna

wrzosiec

VII-VIII

 

V,VIII

Erica

złotlin japoński

VI-IX

   

Kerria japonica

złotokap Waterera

 

III-IV

 

Laburnum watereri

żylistek (silnie rosnące)

VII-VIII

 

III-IV

Deutzia sp.

żywotnik zach.

IX-XII

 

X-XII

Thuja occ.

Uwaga: W niektórych przypadkach, terminy wskazują na potrzebę ukorzeniania sadzonek jako zdrewniałych.

do góry

stat4u


19.07.02

Krzysztof Marusiński