|
|
|
ROZMNAŻANIE |
PÓŁZDREWNIAŁE |
|
|
|
Kallus - tkanka miękiszowa tworząca się w
miejscu zranienia rośliny. Jej pojawienie się poprzedza i dobrze rokuje wzrostowi
korzeni. Nadmiernie rozwinięta, utrudnia ukorzenienie się rośliny. Występuje w
różnym nasileniu lub wcale w zależności od gatunku i warunków ukorzeniania. |
Sposób przycięcia sadzonki półzdrewniałej. |
|
|
rozmnażanie roślin
z sadzonek półzdrewniałych (asymilujących)
Pobieranie sadzonek liściastych.
Sadzonki do tego sposobu rozmnażania pobieramy z pędów tegorocznych. Nie jest to jednak
ścisłą regułą. Okres pobierania określa się często na podstawie sztywności pędu z którego mają być wykonane sadzonki. W
niektórych przypadkach ustala się to przez próbę przełamywania pędu. Dobra sadzonka
powinna łatwo przełamywać się. Nadmiernie elastyczna, która zgina się pod kątem
ostrym a nie pęka, nie będzie odpowiednia. To także nie jest regułą. U wielu
roślin, precyzyjne określenie terminu sadzonkowania nie jest istotne. Ogólnie można
przyjąć, że najlepszymi miesiącami do rozmnażania z sadzonek półzdrewniałych jest
miesiąc czerwiec i lipiec. Sadzonki tnie się długość od 2 do 4 międzywęźli. Górne
cięcie wykonujemy nad a dolne pod węzłem. U roślin z pustymi przestrzeniami w pędzie,
cięcie wykonujemy "przez węzeł".
Pobieranie sadzonek iglastych.
Pomimo określanych przez różnych autorów, terminów sadzonkowania iglastych, można
w zasadzie sadzonkować je w dowolnym czasie. Warto jednak znać pewne doświadczenia i
poglądy na ten temat. Np. świerki karłowate sadzonkuje się przed pękaniem pąków,
odcinając sadzonki na granicy przyrostu rocznego. Cisy ponoć lepiej ukorzeniają się z
sadzonek ciętych po pierwszych mrozach.
Materiał na sadzonki pozyskujemy na kilka sposobów, ważne jednak jest aby kolor
dolnej jej części, wskazywał na przynajmniej rozpoczynający się proces drewnienia.
Czasami zalecane jest pobieranie sadzonek z tzw. piętką. Ważne jest to wtedy,
gdy pozyskujemy na sadzonki pędy nie zdrewniałe, osadzone na pędzie półzdrewniałym.
W takim wypadku warto wygładzić piętkę i skrócić tzw. języczek. Bez piętki,
sadzonki ukorzeniają się równie dobrze.
Wielkość sadzonek może być różna. Zależy ona przede wszystkim od przyrostów roślin
matecznych ale także od ilości materiału na sadzonki. Można przyjąć za dobre,
sadzonki wielkości 5-10 cm. Czasami odcinki np. dwucentymetrowe są lepsze od
kilkunastocentymetrowych. Te ostatnie trudno utrzymują się w podłożu i lepiej je
skracać od góry.. Pobierając materiał z roślin matecznych, warto uwydatniać
charakterystyczny pokrój rośliny. Czasami więc, trzeba kierować się nie przydatnością
poszczególnych części rośliny lecz wycinać te pędy które są roślinie "zbędne".
Przygotowanie sadzonek.
Materiał na sadzonki pozyskuje się, gdy liście (igły) rośliny nie są mokre,
najlepiej w godzinach dopołudniowych. Pędy po odcięciu, do czasu sadzonkowania
utrzymuje się w cieniu, chroniąc prze utratą wody. Sadzonki tnie się ostrym nożem.
Można też ciąć odpowiednimi sekatorami które nie miażdżą pędu. Elastyczny
wierzchołek pędu należy odrzucić.
Od dołu sadzonki, usuwamy liście na taką wysokość aby nie dotykały do podłoża. Gdy
sadzonka posiada dużo liści, częściowo je usuwamy. Duże, skracamy w zależności od
ich wielkości. Tak przygotowane sadzonki hormonizujemy zanurzając w ukorzeniaczu a następnie umieszczamy w podłożu. Jeżeli powierzchnię podłoża pokryjemy warstwą
piasku o grubości ok. 0,5 cm to utrudnimy rozwój glonów i innych porostów.
Głębokość sadzenia nie powinna być zbyt duża. Może to utrudniać dostęp tlenu do
korzeni. Posadzenie zbyt płytkie, spowoduje przewracanie się sadzonki w czasie
podlewania lub innych czynności pielęgnacyjnych. Sadzonki między sobą nie powinny
dotykać się liśćmi. Może to doprowadzić do ich zagniwania.
Pielęgnowanie sadzonek.
- Woda. Podstawowym wymogiem zapewniającym ukorzenienie się
sadzonki jest przeciwdziałanie odwodnieniu. Zapobiegamy temu przez zwilżanie powierzchni
liści. Przy większej ilości ukorzenianych sadzonek (tunele, szklarenki) możemy
zainstalować automatycznie sterowane zamgławianie. Polega ono na rozpylaniu za pomocą
specjalnych dysz, wody doprowadzonej z wodociągu, przewodami na których
zamontowany jest mechanizm dozujący. W zależności od warunków, może on np. podawać
wodę na okres 10 sekund co 30 minut. Zabieg taki przeprowadzać możemy także ręcznie.
Za pomocą opryskiwaczy różnej wielkości, pokrywamy powierzchnię liści, równomierną
warstwą wody w ilości nie powodującej jej skapywanie do podłoża. Opryskiwanie ręczne
można prowadzić z częstotliwością 3 razy na dobę i uzależnione jest m.in. od
temperatury i paraizolacji mnożarki.
W związku z długim czasem ukorzeniania roślin iglastych, musimy zapobiegać zalaniu podłoża.
Niewłaściwy skład podłoża i nadmierna ilość wody może doprowadzić do
niekorzystnej sytuacji tlenowej co doprowadza do zniszczenia już powstałych korzeni.
Możemy też przeciwdziałać odwodnieniu sadzonek przez zminimalizowanie strat pary
wodnej unoszącej się z wilgotnego podłoża. Do odizolowania sadzonek w mnożarce od
otoczenia, możemy używać folii polietylenowej. Nie przepuszcza ona pary wodnej przy
jednoczesnej dobrej wymianie gazowej. Rośliny możemy nakrywać także szkłem. W obu
wypadkach należy przeciwdziałać skapywaniu kondensatu pary na sadzonki.
- Światło. Zarówno szkło jak i folia zapewniają dostęp
światła do ukorzenianych roślin. Jest to drugi ważny czynnik bez którego nie jest
możliwe ukorzenianie. Zbyt słabe oświetlenie sadzonek w okresie budowy kallusa i
korzeni prowadzi do niepowodzeń w rozmnażaniu. Nadmierna ilość światła
(bezpośrednie promieniowanie słoneczne) może jednak nadmiernie podnosić temperaturę w
mnożarce. Przeciwdziała temu cieniowanie w okresie największej operacji słonecznej.
- Temperatura. Optymalną temperaturą do ukorzeniania sadzonek liściastych
jest 27 st.C. Nie powinna być ona wyższa niż 30 a niższa niż 20 st.C. Powyżej i
poniżej tych temperatur proces budowy nowej tkanki jest praktycznie zatrzymany. Czasami
(szczególnie gdy ukorzenianie przeprowadzane jest w innym okresie niż lato) stosuje się
ogrzewanie podłoża. Za wygodne, wydaje się, stosowanie ogrzewania za pomocą
elektrycznych kabli oporowych sterowanych termostatem. W przypadku nadmiernie wysokich
temperatur, można stosować wspomniane już cieniowanie a także chłodzenie powierzchni
mnożarki (inspekty, tunele, szklarnie) wodą np. z instalacji zamgławiającej.
Przy ukorzenianiu roślin iglastych, tak wysokie temperatury nie są potrzebne. Wiosną, w
okresie ukorzeniania, najodpowiedniejsza jest temperatura 16-18 st.C. Posadzonkowane rośliny,
do czasu ukorzenienia przetrzymywane są w nie ogrzewanych tunelach, szklarniach i
inspektach a czasami nawet zimują w ciemnych szopach.
- Dokarmianie. W każdym przypadku a szczególnie gdy stosuje się
z dużą częstotliwością nawilżanie roślin , warto prowadzić dokarmianie dolistne.
Używa się do tego nawozów z zawartością mikroelementów, całkowicie rozpuszczalnych
w wodzie. Zabieg przeprowadzać można co dwa tygodnie, stosując różne nawozy
przemiennie.
- Choroby. Zapobiegawczo lub w przypadku zauważenia ognisk
chorobowych, należy stosować opryskiwanie roślin preparatami przeciwgrzybowymi. Do tych
celów możemy wykorzystywać naprzemian np. Euparen, Benlate, Dithane, Kaptan lub inne
preparaty o takim działaniu. Rośliny porażone usuwamy natychmiast po zauważeniu.
Wysadzanie sadzonek ukorzenionych.
Sadzonki roślin liściastych ukorzeniają się w zależności od warunków
w czasie kilku tygodni. Ukorzenianie iglastych trwa znacznie dłużej bo kilka miesięcy a
niekiedy nawet kilka sezonów. Pojawienie się korzeni stwierdzamy przez delikatne
"wyrywanie" sadzonki. Nie ukorzeniona, łatwo wychodzi z podłoża. Niewielki opór
stawiany przez sadzonkę świadczy o pojawieniu się korzeni. Nie należy nadmiernie
spieszyć się z przesadzaniem sadzonki ukorzenionej. Korzenie w pierwszym okresie, w zależności
od gatunku, są grubsze, białe ale sztywne i kruche. Łatwo uszkodzić je podczas
wyjmowania sadzonki z podłoża a szczególnie podczas sadzenia jej do pojemnika lub
gruntu. Przesadzonym roślinom zapewniamy cień i wilgotną atmosferę.
Sadzonki które nie mają jeszcze korzeni, sprawdzamy czy są zdrowe. Dolna
ich część powinna być jasna, żywa bez nadmiernie rozwiniętego kallusa. W razie
potrzeby większość kallusa usuwamy a sadzonkę powtórnie umieszczamy w podłożu.
Rośliny które można rozmnażać z sadzonek półzdrewniałych.
nazwa polska |
w/g Bartelsa |
w/g Hrunkiewicza |
w/g Terpińskiego |
nazwa botaniczna |
aktynidia |
VI |
|
VI |
Actinidia |
berberys gruczołkowaty |
IX-X |
I-II |
VIII-IX |
Berberis verruculosa |
berberys |
VII-VIII |
|
VII |
Berberis |
berberys Thunberga purpurowy niski |
|
|
VII |
Berberis Thunbergii Atropurpurea Nana |
bluszcz pospolity |
III-XII |
|
|
Hedera helix |
brzoza Younga |
VI-VII |
|
VII |
Betula pendula Youngii |
budleja dawida |
VII-VIII, III-IV |
|
VII |
Buddleja davidii |
bukszpan |
VIII-IX |
|
VIII-XII |
Buxus |
choina |
IX-XII |
|
X |
Tsuga |
cis |
IX-I |
|
IX-III |
Taxus |
cyprysik |
IX-XII |
|
X-III |
Chamaecyparis |
dereń biały |
VIII-IX |
IV |
VII |
Cornus alba |
dziurawiec |
VI-X |
|
|
Hypericum |
forsycja niskie |
|
|
VI |
Forsythia |
forsycja |
VII-VIII |
|
III-IV |
Forsythia |
hebe |
VII-IX, II-III |
|
|
Hebe |
hortensja |
VI-VIII |
|
VII |
Hydrangea |
hortensja ogrodowa |
V-X |
|
VII |
Hydrangea macrophylla |
hortensja pnąca |
VII |
|
VII |
Hydrangea petiolaris |
irga |
VII-VIII |
|
|
Cotnoneaster |
irga Dammera |
V-XI |
|
|
Cotoneaster dammeri |
irga pozioma |
|
IX |
VII-VIII |
Cotoneaster horizontalis |
jabłoń |
|
III-IV |
|
Malus |
jałowiec chiński |
|
|
IX-III |
Juniperus chinensis |
jałowiec łuskowaty |
|
|
VIII-IX |
Juniperus squamata |
jałowiec pospolity |
|
|
IX-III |
Juniperus communis |
jałowiec poziomy |
|
|
VIII-IX,III |
Juniperus horizontalis |
jałowiec rozesłany |
|
|
IX-III |
Juniperus procumbens |
jałowiec sabiński |
|
|
IX-III |
Juniperus sabina |
jałowiec sabiński tamaryszkowaty |
|
|
IX-X |
Juniperus sabina tamariscifolia |
jałowiec |
IX-XI |
|
|
Juniperus |
jałowiec wirginijski |
|
|
VIII-IX |
Juniperus virginiana |
jaśmin nagokwiatowy |
VII-VIII |
|
|
Jasminum nudiflorum |
jaśminowiec |
VII-VIII |
|
VII |
Philadelphus |
jodła balsamiczna karłowa |
IX-X, III-IV |
|
|
Abies balsamea Nana |
kalina |
|
IX |
|
Viburnum plicatum |
kalina koralowa |
|
|
VII |
Viburnum opulus |
kalina pstrolistna |
VII-IX |
|
|
Viburnum |
klon palmowy |
VI-VII |
VI-VII |
VI |
Acer palmatum |
kokornak wielkolistny |
VII-VIII |
|
|
Aristolochia macrophylla (durior) |
krzewuszka cudowna |
VII-VIII |
VII |
VII |
Weigelia florida |
ligustr pospolity |
VII-IX |
|
|
Ligustrum vulgare |
ligustr tępolistny Regala |
|
|
IX |
Ligustrum obtusifolium regelianum |
ligustr |
|
IX |
|
Ligustrum ovalifolium |
lilak |
|
V-VI |
V-VI |
Syringa sp. |
matasekwoja |
VI-VII, II-III |
|
VII |
Matasequoia |
migdałek trójklapowy |
VI-VII |
V |
V,VI |
Amagdylus triloba |
oczar japoński |
|
|
V,VI |
Hamamelis japonica |
oczar virginijski |
|
VIII |
|
Hamamelis virginiana |
ognik szkarłatny |
|
IX-X |
VII-VIII |
Pyracantha coccinea |
oliwnik |
|
VIII |
|
Elaeagnus |
ostrokrzew kolczasty |
VIII-XI, II-III |
VII-VIII |
|
Ilex aquifolium |
perukowiec podolski |
V-VI |
VI |
|
Cotinus coggygria |
pieris |
IX |
|
|
Pieris sp. |
pięciornik krzewiasty |
VII-IX |
|
VII |
Potentilla fruticosa |
pigwowiec japoński |
VII-VIII |
|
VII |
Chaenomeles japonica |
porzeczka alpejska |
VI-VII |
|
VI-VII |
Ribes alpinum |
porzeczka krwista |
|
II |
III-IV, VI-VII |
Ribes sanguineum |
porzeczka złota |
VI-VII |
|
|
Ribes aureum |
powojnik górski |
VII-IX |
IX-X |
|
Clematis montana |
powojnik Jackmana |
VI |
IV-X |
VI |
Clematis jackmanii |
pustokrężnik |
VI-VII |
|
|
Holodiscus |
różanecznik |
VIII-IX |
|
X-XI |
Rhododendrum |
runianka japońska |
VII-IX |
|
|
Pahysandra terminalis |
słodlin japoński, glicynia |
VII-VIII |
|
|
Wisteria floribunda |
suchodrzew chiński |
VII-VIII |
|
|
Lonicera pileata |
szczodrzeniec |
VIII-IX, III-IV |
|
VIII-IX |
Cytisus |
szydlica japońska |
IX |
|
|
Criptomeria japonica |
śnieguliczka |
VII-X |
|
III |
Symphoricarpos |
świerk biały stożkowy |
VI-VII |
|
III |
Picea glauca Conica |
świerk posppolity, karłowe |
VI-VII |
|
VIII-IX |
Picea abies |
tamaryszek drobnokwiatowy |
|
|
III-IV |
Tamarix parviflora |
tawuła (silnie rosnace) |
V-VII |
VI-VIII |
V-VI |
Spirea |
tawuła japońska |
|
|
VII |
Spirea japonica |
trzmielina Fortunyego |
VI-XI |
|
VII |
Euonymus fortunei |
trzmielina Fortunyego Vegetus |
|
VI |
|
Euonymus fortunei Vegetus |
wawrzynek główkowaty |
VIII-IX |
IX |
VIII-IX |
Daphne cneorum |
wiciokrzew |
|
|
III,VII |
Lonicera |
wierzba niskie |
VII-VIII |
|
|
Salix |
winobluszcz |
|
|
III,VI |
Parthenocisus |
winorośl pachnąca |
|
|
III-IV |
Vitis riparia |
wrzos |
VII-VIII |
|
VIII |
Calluna |
wrzosiec |
VII-VIII |
|
V,VIII |
Erica |
złotlin japoński |
VI-IX |
|
|
Kerria japonica |
złotokap Waterera |
|
III-IV |
|
Laburnum watereri |
żylistek (silnie rosnące) |
VII-VIII |
|
III-IV |
Deutzia sp. |
żywotnik zach. |
IX-XII |
|
X-XII |
Thuja occ. |
Uwaga: W niektórych przypadkach, terminy wskazują na
potrzebę ukorzeniania sadzonek jako zdrewniałych.
|