uzdatnianie gleby

      Gdy rozpoznaliśmy już stan gleby w naszym ogrodzie, przystępujemy do podniesienia jej urodzajności. Możemy to uczynić, w zależności od dotychczasowego jej stanu, na wiele sposobów.

piaskowanie: stosuje się na zwięzłe gleby gliniaste i ilaste które są mało przewiewne i w niektórych okresach za bardzo wilgotne. Polega na rozsypaniu grubego piasku lub żwiru w warstwie grubości 2 cm lub więcej w zależności od stanu podłoża i przekopaniu widłami szerokozębnymi. Ten zabieg wykonuje się jednorazowo. Poprawia on przepuszczalność i przewiewność gleby. W jego wyniku powstaje wiele przestrzeni wypełnionych powietrzem co powoduje szybsze obsychanie gleby i umożliwia łatwiejszą wymianę gazową.

iłowanie: stosuje się w celu poprawienia spójności gleby, co ma, poza innymi czynnikami, wpływ na podniesienie jej wilgotności i spowolnienie procesu wymywania składników pokarmowych do niższych warstw. Wykonuje się przez nawiezienie jesienią i rozsypanie na powierzchni gruntu, gliny w warstwie grubości co najmniej kilku centymetrów (ok. 2 kg/m2 czystego iłu). W okresie zimy, w związku z działaniem mrozu, glina zostanie przygotowana do wiosennego przekopania. Poza gliną, można stosować iły bentonitowe czy niektóre  osady poflotacyjne. Po kilku latach, zabieg można powtórzyć.

zakwaszanie: w razie potrzeby radykalnej zmiany poziomu zakwaszenia np. przy zakładaniu grzędy z roślinami kwasolubnymi (rododendrony, wrzosy), najlepiej jest wymienić ziemię na mieszankę zawierającą co najmniej 50% torfu wysokiego nie odkwaszonego. W innych przypadkach można prowadzić:
- regularne stosowanie nawozów zakwaszających jak mocznik, siarczan amonu, siarczan magnezu, siarczan potasu;
- wymieszanie w jesieni gleby z siarką w ilości 20-30 g/m2 . W miarę potrzeby zabieg powtarzamy następnej jesieni;
- przekopanie gleby z trocinami rozłożonymi warstwą grubości ok. 3 cm, wcześniej wymieszanymi  z siarczanem amonu w ilości 3 kg/m3;
- dodanie do gleby nie odkwaszonego torfu w dawce 5-10 l/m2;
- ściółkowanie gleby materiałami zakwaszającymi takimi jak kora lub trociny.

odkwaszanie: Na każdą glebę stosować możemy wapno węglanowe: kredę, wapno rolnicze, wapniak mielony lub wapno dolomitowe (z magnezem). Na gleby lekkie w ilości 80-150 g/m2. Na gleby ciężkie stosujemy najczęściej, jako szybciej działające, wapno w formie tlenkowej: palone lub hydratyzowane w ilości 0,5-0,8 kg/m2 na jesieni przed przekopaniem. Jednocześnie z wapnowaniem nie należy stosować obornika ani innych nawozów zawierających azot. Jeżeli systematycznie wprowadzamy do gleby obornik to możemy stosować go przemiennie z wapnem co drugi rok.

wzbogacanie próchnicą:

Wykonujemy kolejno:
-glebę nawozimy kompostem, torfem niskim, torfem wysokim, trocinami, obornikiem, miałem z węgla brunatnego, korą drzew iglastych, podłożem z pieczarkarni w dawce 0,5-1 wiadro/m2;
-przekopujemy wybierając korzenie i kamienie pamiętając przy tym, że na glebach ciężkich nawozy organiczne przekopujemy płytko a na glebach lekkich nieco głębiej;
-wysiewamy rośliny na zielony nawóz;

- gdy osiągną odpowiednią wysokość np. 40 cm, płytko przekopujemy je ostrym szpadlem i równamy powierzchnię;
- lepiej będzie jeżeli rośliny skosimy i przeznaczymy na kompost a ziemię z korzeniami roślin przekopiemy. Rośliny dodamy do gleby po przekompostowaniu.

Łubin żółty - nadaje się na wszystkie typy gleb lekko kwaśnych. Daje do 2 kg/m2 masy zielonej. Szybko rośnie, posiada głęboki system korzeniowy i działanie fitosanitarne. Wysiewać 20-30g/m2.	Facelia - ma niewielkie wymagania glebowe, szybko rośnie, skutecznie zagłusza chwasty i z uwagi na kruchość łodyg, daje się łatwo przekopywać. Daje 1,5 kg/m2 masy zielonej. Wysiewać 1-4g/m2.
Wyka ozima - często stosuje się wraz z żytem jako wysiew ozimy. Odporna na suszę, nadaje się na wszystkie gleby. Wiąże azot atmosferyczny. Sieje się w ilości   20-25g/m2.	Gorczyca biała - toleruje późny wysiew, szybko wschodzi i przyrasta dając do 2 kg/m2 masy zielonej. Nie ma specjalnych wymagań co do gleby i wilgoci. Chroni przed plagą ślimaków.  Wysiewać 2g/m2.

odchwaszczanie:
- zagłuszanie chwastów szybko wschodzącymi roślinami wysianymi na nawóz zielony np.: żyto, owies, trawy i facelia. Dla przykładu: mieszanki traw są wstanie skutecznie wytłumić perz a szybko rosnące mieszanki roślin motylkowych potrafią zniszczyć żywotny chrzan;
- chemiczne zwalczanie chwastów przez opryski preparatami: Perzocyd, Avans, Roundup;
- biologiczne zwalczanie chwastów (allelopatia) przez np. jesienne wysianie żyta które po przyoraniu ogranicza występowanie niektórych roślin.

osuszanie: wysianie na nawozy zielone roślin odznaczających się obfitością liści, których duża powierzchnia przyspiesza odparowywanie wody z gleby.

odłogowanie: jeżeli dotychczas gleba była intensywnie użytkowana - wyłączamy ją z uprawy przez jeden sezon co przyczyni się do zmniejszenia ilości czynników chorobotwórczych i szkodników.

regulówka: tak określa się czynność spulchniania gleby na głębokość trzech szpadli. Przeprowadzamy ją w przypadku potrzeby spulchnienia głębszych warstw gleby i wtedy zwracamy uwagę aby wszystkie warstwy pozostały na swoich poziomach. Zabieg ten wykonujemy także w razie:
- silnego zaperzenia gruntu. W tym przypadku górna warstwa gleby, przerośnięta rozłogami perzu, powinna znaleźć się na samym spodzie;
- cienkiej warstwy urodzajnej. Przemieszczamy wtedy warstwę urodzajną na niższy poziom. Oczywiście, w obu przypadkach, dolna warstwa gleby znajdzie się na wierzchu i będzie wymagała wzbogacenia dużą dawką próchnicy;

nawożenie melioracyjne: zabieg stosuje się przy bardzo piaszczystej glebie. Polega on na wprowadzeniu do gleby warstwy substancji organicznej na głębokość ok. 40 cm. Na tej głębokości występuje niewiele tlenu niezbędnego do rozkładu tej substancji. To powoduje, że proces ten przebiega bardzo powoli. Ta wolno rozkładająca się warstwa materii zatrzymuje przesiąkającą z powierzchni wodę, której w glebach lekkich występuje deficyt. Tutaj, gromadzą się także wypłukiwane z górnych warstw substancje pokarmowe, które w innym przypadku przemieściłyby się w obszar nieosiągalny dla korzeni wielu roślin. Praktycznie, można to przeprowadzić przy zastosowaniu regulówki lub kopiąc rowy, starając się nie mieszać poszczególnych warstw.